Göğüs ameliyatları güvenli bir işlemmiş gibi kabul edilse de ABD Gıda ve İlaç Dairesi (FDA) son zamanlarda meme implantıyla ilgili akıl karıştıran bazı uyarılarda bulundu. Bilmeniz gereken her şeyi anlatıyoruz.
Model Karen McDougal 1996 yılında göğüs büyütme ameliyatına girdiğinde, doktoru ona tek bir uyarıda bulunmuştu: çok küçük bir risk olarak yara dokusunun birikmesi sonucu meydana gelen kapsüler kontraktür (kapsül çekintisi). McDougal ihtiyatı elden bırakmamak için tuz içeren (salin) implant tercih etti. “Doktorum, ‘Sana güvenli olanları takıyoruz, sudan başka bir şey değil. Ölene kadar bir şey olmaz’ demişti.”
Ancak yaklaşık yedi yıl sonra McDougal’ın sağlığı bozulmaya başladı. Haftalarca bir türlü iyileşemediği dönemler geçirdi. Gözü bulanık görmeye, gözlerindeki beyaz kısım da pembeye dönmeye başladı. Biraz zaman geçtikten sonra migren ağrıları ve kendi sesine dahi tahammül etmekte zorlandığı ses hassasiyeti baş gösterdi. Üstüne üstlük sık sık kendinden geçmeye başlayıp parmak uçlarının ağarıp uyuşmasıyla kendini gösteren Raynaud hastalığına yakalandı. Doktorlar hormonlarında tükenme ve tiroit rahatsızlığı teşhisi koydular ancak hangi uzmana giderse gitsin problemin ne olduğunu kimse tanımlayamıyordu. “Kimse bir şey anlamadı. Sanki ölüyordum.”
Problemin göğüs implantından kaynakladığını aklına dahi getirmeyen McDougal, bir arkadaşı kendisini hasta ettiği için karısının artık göğüs implantlarını aldırmaya karar verdiğini söyleyince aklına bir kuşku düştü. Belirtiler şiddetlenmeye başlayınca bu sefer internete girip uykusuzluk, müzmin yorgunluk, geçmeyen enfeksiyonlar, isilik gibi kendisiyle aynı belirtiler gösteren kadınlar olduğunu ve bunların da vücudun implantları reddetmesi yüzünden meydana geldiğini öğrendi.
Tıp Ne Diyor?
Tıp dünyasındaki birçok kişi, vücudun implantı sanki nakledilen bir organmış gibi reddetmesi teorisine inanmıyor. Amerikalı plastik cerrah ve Amerika Plastik Cerrahi Kurumu başkanı Debra Johnson, vücut silikonla birlikte implantın çevresinde yara dokusu oluşturarak bu bölgeyi sarar ve etkili şekilde yalıtır diyor. “Silikonun vücudunuza akıp sızması için hem implantın hem de iyileşme dokusunun kapsülünün aynı anda kırılması gerekiyor. Olmaz diye bir şey yok ancak ciddi bir araba kazası veya bıçaklanma gibi büyük bir şeyin yaşanması lazım. O durumlarda bile vücut silikonu derhal sarıp çeperleyecektir.”
McDougal ve diğerlerinin bildirdiği belirtiler konusunda ise Johnson göğüs implantı yaptıran kadınların bazılarında müzmin yorgunluk, kas ağrısı ve sızısı olduğunu kabul ediyor. Ancak bunu bir neden-sonuç ilişkisi olarak görmüyor. Aslında geçtiğimiz yirmi yıl içerisinde yürütülen birçok araştırma, bu durumlar arasında bir ilinti olup olmadığını kanıtlamış değil diye ekliyor. “Son zamanlarda göğüs implantı sendromu diye tabir edilen durum, göğüs implantı yaptırmayan kadınlarda bile görülen muğlak belirtilerdir” diyor Johnson. “90’larda kapsamlı epidemiyolojik çalışmalar mevcut değildi ve bu büyük bir problem oluşturuyordu. O zamanda beri birçok araştırma yürütüldü. Üreticiler de yasal kurumlarla beraber göğüs implantının güvenli bir prosedür olduğunu kanıtlamaya çalıştılar. Bir neden-sonuç ilişkisinin var olduğu gösteren hiçbir çalışma yapılmadı.”
Ancak bazı araştırmacı ve tıp profesyonelleri, prosedürün kendisinden ayrı olarak implantın doğasında bazı riskler olduğunu yavaş yavaş kabul etmeye başladılar. 2011 yılında FDA bir tür bağışıklık sistemi kanseri olan anaplastik büyük hücreli lenfomanın, dokulu yüzeyi olan implantlarla (salin veya silikon) bir ilişkisi olabileceği konusunda uyarılarda bulundu. Geçen yıl ise implant ile lenfoma arasında somut bir ilişki olduğunu bildirmiş ve sadece ABD’de bu tür implantı olan 3 bin ilâ 10 binde bir kadını endişelendirmişti. Kimi durumlarda implantın çıkarılmasıyla tedavi edilebilen durum, bazı vakalarda kanser tedavisine benzer bir tedavi gerektiriyor.
Ne Yapabiliriz?
McDougal için çare implantı toptan çıkarmak olmuş. Alanında uzman plastik cerrah David Rankin kapsülün tamamını çıkardıktan sonra iz kalmaması için özel bir prosedür geliştirmiş. Rankin 400 kadının implantını çıkardığını söylüyor; bugünlerde ise taktığı her implanta karşı bir tane çıkardığını da ekliyor. Rankin’e göre McDougal’ın belirtileri ciddi yan etkileri olabilen ancak ender görülen belirtiler. Aldığı vakaların çoğunu sağlıklı bir şekilde tamamlayan Rankin, McDougal’ın durumunun %1 oranında görüldüğünü söylüyor.
ABD Ulusal Sağlık Araştırmaları Merkezinin başkanlığını yapan epidemiyolog ve halk sağlığı araştırmacısı Dr. Diana Zuckerman, “Göğüs implantı hastalığı konusunda ayrıntılı istatistiki veriler veya kapsamlı tıbbi çalışmalar maalesef henüz mevcut değil” diyor. Johnson’ın bahsettiği yirmi yıllık göğüs implantı araştırmaları Zuckerman’a göre oldukça yetersiz. 1990 yılındaki ilk göğüs implantı davasında yer alan Zuckerman, “Yapılan çalışmaların çoğu ortada bir problem olmadığını kanıtlamaya çalışan kişi ve markalarca finanse edilmiştir” diyor. Konuya eleştiriyle yaklaşanlar, araştırmalara katılanların %85’inin takip edilmediğini söylüyor. “Sağlıklı ve mutlular mı, hastalandılar mı yoksa artık telefonlarına çıkmayan doktorlarına kızgınlar mı bilemiyoruz.”
McDougal’da görülenler gibi tanılaması oldukça zor olan belirti türlerini inceleyen az sayıda çalışmada ise göğüs implantlarına değil, aşıdan silikon implantına, mineral yağ dolgularına kadar farklı madde ve ürünlerde kullanılan ve kimisinde bağışıklık tepkisi meydana getiren “arttırıcı” maddelere odaklanılmış. (McDougal’ınki gibi salin implantlar bile silikon bir kabuk içerisinde muhafaza ediliyor.) Bu tür arttırıcılar, bağışıklık tepkisini iyileştirmek için aşılara katılırken silikon ise 60 yıldır birçok tıbbi cihazda zaten kullanılıyor. Hal böyle olunca bu maddeler genelde güvenli kabul edilse de bazı hastalar kalıtımsal olarak olumsuz bağışıklık tepkilerine karşı daha hassas olabiliyorlar. Örneğin, bu risk Tip 1 diyabet hastalarında daha yüksek olabiliyor. Göğüs implantıyla ilintili olduğu düşünülen özbağışıklık belirtileri gösteren ve 80 kadının katıldığı 2013 tarihli bir çalışmada, kadınların %75’inin daha önceden alerjileri olduğu sonucu görülünce alerjisi olan insanların göğüs implantı sonrasında daha kötü tepkiler geliştirebileceği kanısına varıldı.
Zuckerman gibi hastaları savunan uzmanlar, implant komplikasyonlarının ne zaman ne şekilde çıkacağını bilemediklerini söylüyorlar; yani her birkaç yılda bir yeni problemler baş gösterebiliyor. Zuckerman, “1960’larda satılan ilk modelleri kaya gibi sertleşmişti” diyor. “Bu sefer daha sıvı modellerini ürettiler. Sızıntı meydana gelince yumuşaması için poliüretan kılıf eklediler. Ancak bu da kanserojen bir etki yarattı. Birkaç senede bir yeni şeyler deneyip her yeni sürümün eski implantların sebep olduğu komplikasyonları ortadan kaldıracağını umuyorlar.” 2013 yılında onaylanan “yumuşak şeker” kıvamındaki daha sıkı implantların daha sağlam ve sızdırmaz olduğu düşünülüyor. Ancak daha farklı bir türde silikon kullanıldığından ondan da pek emin değiliz. Zuckerman, komplikasyonların genelde beşinci yıldan sonra ortaya çıktığını söylüyor.
İmplantlar ömürlük olmuyor elbette. Sürekli ileri geri katlanan kredi kartının bir süre sonra kırılması gibi, göğüs implantları da zaman içerisinde bütünlüklerini yitiriyorlar. Gıda ve İlaç Dairesine göre, implant yaptıran kadınların neredeyse hepsi ileride ameliyat olmak zorunda kalacak. Cerrahlar implantların, komplikasyonlar baş göstermeden 12- 15 yılda bir değiştirilmesi gerektiğini söylüyor.
İmplanttan sonra iki yılda bir emar çektirerek herhangi bir kopma meydana gelip gelmediğini kontrol ettirmeniz gerekiyor. Çoğu sigorta bu prosedürü kapsamadığı için cebinizden ödeyeceksiniz. Zuckerman, bunun da bir problem oluşturduğunu çünkü kadınların genç yaşta taksitle implant yaptıracağını zannetmiyor. Akmaya ve sağlığı bozmaya başladığında implantları çıkarmak için binlerce lirayı gözden çıkarmanız gerekiyor. “Sigorta karşılamayabilir. Çoğu doktorun da bu işin ücretini taksitle alacağını zannetmiyorum” diyor Zuckerman. “Silikonları vücutlarının içine akan ama çıkarttıracak parası olmayan kadınlar yok değil.”
Modelimiz McDougal ise implantlarını Muscle & Fitness Hers kapak çekiminden sadece birkaç hafta önce çıkarttırmış. Sonuçlarını ise hemen fark ettiğini söylüyor. İmplantlarını çıkarttığı günün ertesinde, göz bulanıklığı ortadan kalkmış ve eklem ağrısı azalmış. Dört ay sonra ise sağlık gelişiminin %90 oranında arttığını söylüyor. Diğer kadınlarda da benzer sonuçlar gözlemlenmiş. The Netherlands Journal of Medicine dergisinde çıkan 2013 tarihli bir çalışmada, implantlarını çıkarttıran 56 kadından 36’sı şikâyetçi oldukları belirtilerde ciddi azalma yaşadıklarını bildirdiler.
Elbette bütün kadınlar kendilerini nasıl iyi hissedeceklerse vücutlarında o yönde değişiklikler yapmakta özgürdürler. Ancak Zuckerman özellikle Gıda ve İlaç Dairesinin uzun süreli çalışmalar yapılması bakımından daha aktif rol üstlenmesi gerektiğini söylüyor. “Eğer %100 güvenli implant yaptırmak mümkün değilse, kadınlar bu sefer kararlarını daha ayrıntılı şekilde düşündükten sonra versinler. Neyin iyi neyin kötü olduğunu bilirlerse kendilerini en azından istenmeyen muhtemel sonuçlara karşı hazırlayabilirler.”
Göğüs İmplantı Hakkında Kısa Kısa
1. Ömürlük değiller. Çoğu kadının implantlarını daha sonra çıkarttırması veya 10 ilâ 15 yılda bir yenilemesi gerekiyor. ABD Gıda ve İlaç Dairesine göre, göğüslerini büyütmek için ameliyat olan kadınların %20’si sekiz ilâ on yıl içerisinde implantlarını aldırdı.
2. Prosedürden sonra göğüslerinizi kontrol ettirmeniz gerekiyor. Göğüs implantı olan kadınların yırtılmalara karşı ameliyattan üç yıl sonra, üçüncü yıldan sonra da her iki yılda bir emar çektirmeleri öneriliyor.
3. Emzirebilirsiniz. Göğüslerini büyüten birçok kadın bebeklerini emzirebilirken bir kısmında sorunlar yaşanabiliyor.
4. Meme kanseri riskinizde bir değişiklik olmuyor. Düzenli olarak mamografi çektirin ve kansere karşı önlemler alın. Doktorunuza implantınız olduğunu söylemeniz çok önemli! Göğüs dokusunun bazı kısımları implantlı göğüste daha zor göründüğünden birkaç fotoğraf daha çektirmeniz gerekebilir.
Göğüs implantının yırtılma veya diğer olası komplikasyonların oluşma riskini arttırmadan vücutta kalabildiği yaklaşık yıl sayısı.
Göğüs implantı hastalığı genelde çok iyi saptanamayan, rahatsız edici belirtilerle baş gösterir.
Yazan: Natalie Gingerich Mackenzie
